دار الحیاددارالحیاد در اصطلاحات فقه نظامی به کشوری گفته می شود که در روابط سیاسی، عقیدتی و نظامی و مناقشات بین دارالاسلام و دارالکفر بی‌طرف باشد. در قرآن برای این حالت از واژه «اعْتِزال» استفاده شده است. ۱ - معنای دار الحیاددارُالْحِیاد به سرزمینی و کشوری گفته می‌شود که در روابط سیاسی عقیدتی و مناقشات بین دارالاسلام و دارالکفر، سیاست عدم مداخله و بی طرفی را در پیش گرفته باشد، و در رابطه با درگیری‌های نظامی و نزاع‌های بین دو سرزمین اسلام و کفر بدون جانبداری از هیچ‌یک، بی طرفی خود را به طور کامل حفظ کند. [۱]
عمید زنجانی، عباس‌علی، فقه سیاسی، ج۳، ص۲۷۹.
۲ - اعتزال در قرآندر قرآن از واژه «اعْتِزال» برای بیان این حالت سیاسی و نظامی در روابط بین‌المللی استفاده شده است: «فَانِ اعْتَزَلُوکُمْ فَلَمْ یُقاتِلُوکُمْ وَالْقَوْا الَیْکُمُ‌السَّلَمَ فَما جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ عَلَیْهِمْ سَبیلًا؛ هرگاه از شما کناره گرفتند، و با شما درگیر نشدند، و پیشنهاد صلح دادند شما را بر آنها چیره‌گی نیست.» «... فَانْ لَمْ یَعْتَزِلُوکُمْ وَ یُلْقُوا الَیْکُمُ السَّلَمَ وَ یَکُفُّوا ایْدِیَهُمْ فَخُذُوُهْمْ وَاقْتُلُوهُم حَیْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَ اولئِکُمْ جَعَلْنا لَکُمْ عَلَیْهِمْ سُلْطاناً مُبیناً؛ اگر از درگیری کناره‌گیری نکردند که با شما به مسالمت رفتار کنند و دست از شما بردارند، آنگاه آنها را دستگیر کنید، و هر کجا یافتید نابودشان سازید، اینان کسانی هستند که ما شما را بر آنها چیره‌گی دادیم.» ۳ - علت طرح عنوان دارالجیادطرح عنوان «دارالحیاد» بر اساس وضعیت خاص حبشه و نظیر آن بوده و سیره‌نویسان و فقها حکم اعتزال را درباره آن صادق دانسته اند. حدیث نبوی زیر گواه همین مطلب است: «تارِکُواالْحَبَشَةِ ما تَرَکُوکُمْ؛ متعرّض حبشه نشوید تا وقتی که حبشه متعرّض شما نشده است.» [۴]
عمید زنجانی، عباس‌علی، فقه سیاسی، ج۳، ص۲۹۰-۲۹۱
۴ - پانویس
۵ - منبع• جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۵۸. |